De Band en hun Muziek
De kenmerken van een danceband waren vroeger in feite niet anders als tegenwoordig. Muziek voor ontspanning, elkaar ontmoeten, luisteren naar de nieuwste tophits en vooral ook dansen. De Ballroom Syncopators willen deze traditie voortzetten met spelen van muziek uit de Roaring Twenties: ook wel de ‘Jazzage’ genoemd.
Een woordje over de bezetting: De band is onderverdeeld in vier secties:
1.Het ritme: vier man sterk bespelen zij piano, soms ook accordeon, de banjo of gitaar, de bas(tuba) en het slagwerk;
2. De rieten: vijf musici op verschillende saxen, zoals de sopraansax, altsax, tenor- en baritonsax én de klarinet;
3. Het koper: twee trompettisten en een trombonist.
4. En hoewel geen sectie: de vocaliste(n)!
Bij elkaar bespelen de twaalf muzikanten van het orkest meerdere instrumenten, zoals klarinet of sax, en banjo en gitaar, die afhankelijk van het soort nummer, de sfeer of het genre ingezet kunnen worden. Daarbij beschikken onze koperblazers nog over een scala aan dempers wat de mogelijkheid tot verschillende klankkleuren nog eens extra vergroot. Wanneer welk instrument aan de beurt komt wordt door twee zaken bepaald: het arrangement én de stijlperiode.
De ontwikkeling van het instrumentarium.
De Ballroom Syncopators spelen muziek tussen 1920 en circa 1933. De bezetting van de orkesten groeide in deze periode. Whiteman trad soms wel op met een orkest van tegen de zestig musici en zangers, goed te zien de film King of Jazz, tot de crisis hem noodzaakte om af te slanken (zijn orkest dan) en voor andere bandleiders en musici er helemaal een einde aan hun carrière kwam. Ook in de studio’s werd volop met grote en kleine bezettingen geëxperimenteerd. Maar er is nog een andere factor die het ons heden ten dage makkelijker maakt om de bezetting voor een nummer te vast te stellen: dat zijn de uitgeverijen. Alle muziekuitgeverijen hadden cont(r)acten met arrangeurs, die hen voorzagen van de zogenaamde Stockarrangementen. Voorgedrukt in een min of meer vaste bezetting. Alleen, deze standaard onderverdeling veranderde in de loop der jaren. Met name bij de rietsectie is deze verandering het duidelijkst aanwezig. In het begin van de jaren twintig bestond de standaard bezetting, naast de ritmegroep en een of meerder strijkers, uit twee trompetten en trombone, fluit, klarinet, altsax en tenorsax. Vier “rieten” dus. Te horen bij de Ballroom Syncopators zijn een aantal nummers in die originele bezetting.
Midden twintiger jaren veranderde dit onder invloed van de meer op jazzmuziek gerichte orkesten en “hun” arrangeurs (Don Redman is een schoolvoorbeeld) in 3 koper, 3 saxen (1 alt, 2 e tenor en 3 e alt) die tevens optraden als klarinettrio. Na 1930 zien we vaak een vierde sax er bijkomen (kan een tenorof baritonsax zijn) en ook uitbreiding in het koper tot drie trompetten en twee trombones. Een paar jaar later – midden dertiger jaren, als het swingtijdperk zijn intrede doet – wordt de koper sectie in feite gesplitst tot twee aparte secties: de trompetsectie en de trombone sectie. Bij de saxen wordt “vijf” een nieuwe standaard: twee alten, twee tenoren en de bariton; een standaard die nog tot in de vijftiger jaren stand houdt. In de dertiger jaren wordt de tuba langzamerhand vervangen door de plukbas en de banjo door de gitaar. En de violist? Hij maakt plaats voor de crooners: de nieuwe vedetten van de lichte muziek. Voor ons echter betekent deze ontwikkeling het einde van de gespeelde stijlperiode, hoewel er overigens nog lang dancebands in de oude stijl blijven spelen en bekendheid genieten.
Op zoek naar de bronnen.
Een orkest dat tegenwoordig de muziek uit vervolgen tijden wil spelen is aangewezen op bronnen: immers onze voorbeelden zijn al lang gestorven, maar hun muziek leeft voort dankzij de bronnen. Voor wat betreft de muziek die de Ballroom Syncopators spelen zijn drie bronnen van belang:
1. De originele arrangementen uit die tijd. Niet alles is nog beschikbaar; veel is door omstandigheden verloren gegaan, door calamiteiten (het orkest van Artie Shaw verloor bij een brand alle partituren!) en beoordeeld als zijnde waardeloos (bij een erfenis weggegooid als oud papier). Tweede hands zijn soms nog originele stockarrangementen op de kop te tikken, want geen enkele uitgeverij is tegenwoordig nog geïnteresseerd in een heruitgave: niet commercieel genoeg, dus nauwelijks kans op omzet. Wij, de Ballroom Syncopators, moeten ons meestal tevreden stellen met een kopie van een kopie van een … of een handgeschreven transcriptie van onze tweede bron
2. De gramofoonplaat; onze bondgenoot en inspiratiebron, waar het gaat te horen hoe die muziek toen geklonken heeft. Gelukkig komt hiervan steeds meer ter beschikking via het internet.
3.Voorbeeldorkesten. Er zijn gelukkig altijd enthousiastelingen geweest die de muziek ook live wilde presenteren aan belangstellenden. Sommige hebben we kunnen beluisteren, andere kennen we via plaat: zoals de Porteña jazzband uit Argentinië, het Palast Orchester uit Duitsland, Vince Giordano’s Original Nighthawks uit de Verenigde Staten, het Pasadena Roof Orchestra en de Temperance Seven uit Engeland, het Original Prague Syncopated Orchestra uit Tsjechië. En we zijn ook gelukkig met de contacten die we hebben met een aantal Nederlandse orkesten die deze muziek een warm hart toedragen: de Blue Rhythm Jugglers, Het Metropolitan Roof Orchestra en de Spirit of St. Louis. Met zijn allen zullen we deze muziek levend proberen te houden.
De arrangementen.
In januari 2023 staan de volgende nummers op ons repertoire: